Γιατί τα γράμματα στο πληκτρολόγιο δεν είναι με αλφαβητική σειρά;
Έχετε ποτέ αναρωτηθεί γιατί το πληκτρολόγιο του υπολογιστή σας ξεκινά με τα γράμματα QWERTY αντί για κάτι πιο λογικό, όπως την απλή αλφαβητική σειρά; Δεν είστε οι μόνοι. Αν και το έχουμε συνηθίσει πια, η διάταξη QWERTY έχει μια ιστορία γεμάτη εκπλήξεις, λάθη… και πολλή μηχανική ευρηματικότητα.
Ας δούμε τι πραγματικά κρύβεται πίσω από αυτή την παράξενη επιλογή και γιατί, ακόμα και σήμερα, παραμένει κυρίαρχη.
Πώς ξεκίνησαν όλα με τις γραφομηχανές
Η αρχή έγινε τον 19ο αιώνα, όταν οι άνθρωποι άρχισαν να αναζητούν πιο γρήγορους τρόπους για να γράφουν. Οι πρώτες γραφομηχανές, όμως, κάθε άλλο παρά εύχρηστες ήταν.
Ο Αμερικανός εφευρέτης Christopher Latham Sholes, μαζί με τον συνεργάτη του Carlos Glidden, έφτιαξαν την πρώτη γραφομηχανή που μπορούσε να τυπώνει λέξεις. Η διάταξη των πλήκτρων της, όπως θα περίμενε κανείς, ήταν αλφαβητική.
Όταν οι χρήστες πατούσαν γρήγορα διαδοχικά πλήκτρα, τα «σφυράκια» που χτυπούσαν το χαρτί μπλέκονταν μεταξύ τους. Και έτσι άρχισε η αναζήτηση για μια πιο λειτουργική διάταξη.
Το QWERTY προέκυψε για να… μην μπλέκουν τα πλήκτρα
Όταν η Remington ανέλαβε την εμπορική κυκλοφορία της γραφομηχανής του Sholes, η εταιρεία πρότεινε μια νέα διάταξη: το περίφημο QWERTY.
Η θεωρία λέει πως η QWERTY τοποθέτηση βοηθούσε στη μείωση των εμπλοκών, κρατώντας τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα γράμματα μακριά μεταξύ τους, ώστε να μη χτυπούν τα σφυράκια ταυτόχρονα.
Αν και δεν υπάρχει 100% επιβεβαίωση ότι αυτός ήταν ο βασικός λόγος, σίγουρα είχε να κάνει με τη μηχανική του πράγματος.
Οι τηλεγραφητές το άλλαξαν… χωρίς να το ξέρουν
Μια πολύ ενδιαφέρουσα εξήγηση ήρθε το 2010 από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κιότο. Σύμφωνα με αυτούς, το QWERTY διαμορφώθηκε με βάση τις ανάγκες των τηλεγραφητών, που μετέφραζαν κώδικες σε λέξεις.
Οι τηλεγραφητές έβρισκαν την αλφαβητική σειρά δύσκολη και αργή. Έτσι, για χάρη της ταχύτητας, προτιμούσαν μια διαφορετική διάταξη που τους βοηθούσε να γράφουν ταχύτερα τα μηνύματα.
Αυτή η πρακτική ανάγκη οδήγησε, σχεδόν τυχαία, στο πληκτρολόγιο που χρησιμοποιούμε σήμερα.
Και όμως, υπάρχουν καλύτερες εναλλακτικές
Το QWERTY δεν είναι η πιο αποτελεσματική διάταξη. Τη δεκαετία του ’30, δημιουργήθηκε το Dvorak layout, που είχε σκοπό να είναι πιο γρήγορο και εργονομικό.
Το Dvorak φέρνει τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα γράμματα στο κέντρο του πληκτρολογίου, για να μειώσει την κόπωση και να αυξήσει την ταχύτητα. Όμως, παρά τα πλεονεκτήματά του, δεν κατάφερε να αντικαταστήσει το QWERTY. Γιατί;
Γιατί η συνήθεια είναι δύσκολο πράγμα.
Όταν κάτι γίνεται παγκόσμιο πρότυπο –όπως συνέβη με το QWERTY– είναι τρομερά δύσκολο να αλλάξει. Οι εταιρείες, οι σχολές δακτυλογράφησης και, φυσικά, οι χρήστες είχαν ήδη επενδύσει στη νέα διάταξη.
Και τα smartphones ακολουθούν την ίδια λογική
Ακόμα και σήμερα, σε μια εποχή όπου η τεχνολογία έχει αλλάξει τα πάντα, το QWERTY συνεχίζει να κυριαρχεί.
Εφαρμογές πληκτρολογίου, οθόνες αφής, ακόμα και φωνητική πληκτρολόγηση… όλα έχουν προσαρμοστεί γύρω από αυτή τη λογική.
Κάποιες εναλλακτικές, όπως το KALQ, προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητες των οθονών αφής για πιο εργονομική εμπειρία. Αλλά και πάλι, το κοινό δυσκολεύεται να αφήσει πίσω του το γνώριμο QWERTY.
Ένα λάθος που έγινε παγκόσμια συνήθεια
Η ιστορία του QWERTY είναι ένα κλασικό παράδειγμα τού πώς κάτι που ξεκίνησε ως πρόχειρη λύση, έγινε παγκόσμιο στάνταρ.
Όχι επειδή ήταν το καλύτερο. Αλλά επειδή “έτυχε” να γίνει πρώτο.
Και τελικά, αυτή η πρώτη εντύπωση έγινε… ολόκληρη συνήθεια. Και όπως ξέρετε, οι συνήθειες δύσκολα αλλάζουν, ειδικά όταν έχουν εγκατασταθεί στα χέρια μας – κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Θα αλλάξει ποτέ;
Μπορεί κάποτε να δούμε μια γενιά να αποχαιρετά το QWERTY και να αγκαλιάζει κάτι νέο, πιο έξυπνο, πιο ξεκούραστο. Για την ώρα όμως, το μόνο βέβαιο είναι ότι το QWERTY ήρθε για να μείνει. Όχι επειδή είναι τέλειο, αλλά επειδή όλοι το ξέρουμε.
Και μερικές φορές, αυτό αρκεί.
