Οι επιστήμονες μόλις έκαναν μια ανακάλυψη που μοιάζει με θαύμα. Ένα είδος κοραλλιού, το Rhizopsammia wellingtoni, που είχε θεωρηθεί σχεδόν εξαφανισμένο εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες, βρέθηκε ξανά ζωντανό στα νερά των νησιών Γκαλάπαγκος. Η τελευταία φορά που είχε καταγραφεί επίσημα ήταν το 2000. Και όμως, σήμερα μιλάμε για περισσότερες από 250 υγιείς αποικίες.
Μια τυχαία ανακάλυψη που άλλαξε τα δεδομένα
Η ομάδα βιολόγων δεν είχε καν σκοπό να το βρει. Ερευνούσαν ένα νέο είδος θαλάσσιου γυμνοσάλιαγκα κοντά στο νησί Isabela, όταν ξαφνικά έπεσαν πάνω σε δεκάδες αποικίες του σπάνιου κοραλλιού, σε βάθος περίπου 12 μέτρων. Όπως δήλωσαν, το κλίμα ήταν ενθουσιώδες – με πολλά «υποβρύχια hi-five» ανάμεσα στους δύτες.
Τι κάνει αυτό το κοράλλι τόσο ξεχωριστό
Το Rhizopsammia wellingtoni δεν είναι ένα τυπικό κοράλλι που σχηματίζει μεγάλους υφάλους. Είναι μοναχικό: κάθε πολύποδας ζει μέσα στο δικό του μικρό σκελετό και οι αποικίες του είναι μικροσκοπικές, με διάμετρο μικρότερη από μισή ίντσα. Αυτός είναι και ο λόγος που ήταν τόσο εύκολο να «χαθεί» από το οπτικό πεδίο των ερευνητών όλα αυτά τα χρόνια.
Γιατί πιστεύαμε ότι είχε εξαφανιστεί
Μετά το ισχυρό El Niño του 1982-83, οι πληθυσμοί του κατέρρευσαν. Οι θερμοκρασίες των νερών ανέβηκαν επικίνδυνα και το κοράλλι σχεδόν εξαφανίστηκε από τις επιφανειακές περιοχές. Από το 2007, η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) το είχε κατατάξει ως «κρίσιμα απειλούμενο» και πιθανόν εξαφανισμένο.
Η μεγάλη επιστροφή στις Γκαλάπαγκος
Η επιστροφή του φαίνεται να συνδέεται με τις πιο ψυχρές συνθήκες που έφερε η La Niña την περίοδο 2020-2023. Αυτό επέτρεψε στο κοράλλι να «ανέβει» ξανά σε πιο ρηχά νερά. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν επίσης ότι το είδος ζει και σε μεγαλύτερα βάθη, στην αποκαλούμενη μεσοφωτική ζώνη, όπου το φως είναι περιορισμένο. Εκεί, βρήκε καταφύγιο, καθώς δεν εξαρτάται από τα φύκια που χρειάζονται φως για να φωτοσυνθέσουν. Αυτή η ιδιαιτερότητα πιθανόν το έσωσε από την οριστική εξαφάνιση.
Το χρώμα που εντυπωσίασε τους ερευνητές
Οι αποικίες που εντοπίστηκαν είχαν δύο χρωματικούς συνδυασμούς: μαύρο-μοβ και κόκκινο-μαύρο. Οι πολύποδες μάλιστα έδειχναν να αναπαράγονται, κάτι που σημαίνει ότι το είδος όχι μόνο επέζησε, αλλά συνεχίζει να πολλαπλασιάζεται.
Γιατί η ανακάλυψη είναι σημαντική για όλους μας
Σε μια εποχή που τα κοράλλια παγκοσμίως ζουν τη μεγαλύτερη κρίση λεύκανσης στην ιστορία – με πάνω από το 80% των υφάλων να επηρεάζονται – η ανακάλυψη του Rhizopsammia wellingtoni είναι μια ανάσα αισιοδοξίας. Δείχνει ότι η φύση μπορεί να αντέξει, έστω και σε μικρές τσέπες ανθεκτικότητας, ακόμη και όταν όλα μοιάζουν χαμένα.
Ένα σημάδι για το μέλλον των θαλασσών
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι αυτό το είδος μπορεί να λειτουργήσει σαν «καμπανάκι» για την κλιματική αλλαγή. Επειδή είναι τόσο ευαίσθητο στις θερμοκρασιακές αλλαγές που φέρνουν τα φαινόμενα El Niño και La Niña, μπορεί να δείξει στους ερευνητές πώς αντιδρά η θάλασσα σε κάθε νέο κλιματικό κύμα. Είναι, με λίγα λόγια, ένας ζωντανός «αισθητήρας» των ωκεανών.
Η επόμενη φάση της έρευνας
Για να καταλάβουν καλύτερα την κατάσταση του πληθυσμού, οι βιολόγοι πήραν δείγματα για ανάλυση DNA. Στόχος είναι να μετρήσουν τη γενετική ποικιλότητα και να δουν πόσο ικανό είναι το είδος να αντέξει στις μελλοντικές προκλήσεις. Όσο περισσότερη ποικιλία βρεθεί, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να επιβιώσει.
Μια ιστορία αντοχής και ελπίδας
Το γεγονός ότι ένα είδος που όλοι θεωρούσαν χαμένο κάνει μια θεαματική επιστροφή δείχνει πως η φύση δεν παραδίδεται εύκολα. Το Rhizopsammia wellingtoni, αυτό το μικροσκοπικό αλλά εντυπωσιακό κοράλλι, μας θυμίζει ότι οι θάλασσες έχουν ακόμα μυστικά να αποκαλύψουν – και πως η προστασία τους είναι πιο αναγκαία από ποτέ.
