Γιατί οι αρχαίοι Έλληνες έχτιζαν ναούς πάνω σε ρήγματα; Μια θεωρία που τα αλλάζει όλα
Λένε πως οι αρχαίοι Έλληνες ήταν μπροστά από την εποχή τους. Και αν νομίζατε ότι αυτό περιοριζόταν στη φιλοσοφία, την τέχνη και την επιστήμη, ήρθε η ώρα να μάθετε κάτι που θα σας αφήσει με το στόμα ανοιχτό: μπορεί να έχτιζαν ιερούς ναούς και ολόκληρες πόλεις επίτηδες πάνω σε σεισμικά ρήγματα.
Ναι, καλά διαβάσατε.
Μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Plymouth, με επικεφαλής τον καθηγητή γεωεπιστημονικής επικοινωνίας Iain Stewart, υποστηρίζει πως δεν ήταν απλή τύχη ή σύμπτωση. Ίσα ίσα, φαίνεται πως υπήρχε στρατηγική επιλογή πίσω από την τοποθεσία των ιερών αυτών τόπων.
Τι σχέση έχει ο σεισμός με τον Απόλλωνα;
Οι Δελφοί ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς ιερούς τόπους της αρχαίας Ελλάδας. Ο ναός του Απόλλωνα δεν βρισκόταν εκεί τυχαία. Σύμφωνα με τη μελέτη, το ρήγμα κάτω από την περιοχή παρήγαγε αέρια που προκαλούσαν ένα είδος «έκστασης», και αυτά συνδέθηκαν με τη μαντική ικανότητα της Πυθίας. Ποιος θα φανταζόταν ότι τα ιερά λόγια της μαντείας είχαν σχέση με… γεωλογικά φαινόμενα;
Δεν ήταν μόνο οι Δελφοί – Κοίτα πού αλλού βρήκαν ρήγματα
Ο Stewart δεν έμεινε μόνο στους Δελφούς. Η έρευνά του περιλαμβάνει κι άλλες διάσημες τοποθεσίες όπως:
-
Οι Μυκήνες
-
Η Έφεσος
-
Η Κνίδος
-
Η Ιεράπολη
Όλες αυτές οι περιοχές, όπως φαίνεται, βρίσκονται πάνω σε ενεργά σεισμικά ρήγματα. Και μαντέψτε: σε πολλές από αυτές, το ρήγμα δεν περνούσε από τη… γειτονιά. Περνούσε μέσα από την καρδιά των πιο ιερών κτηρίων!
Γιατί να το κάνουν αυτό; Τι σκέφτονταν;
Εδώ έρχεται το πραγματικά ενδιαφέρον κομμάτι.
Οι αρχαίοι Έλληνες φαίνεται ότι δεν έβλεπαν τους σεισμούς ως κάτι μόνο καταστροφικό. Αντιθέτως, αναγνώριζαν τις δυνάμεις της φύσης και μάλλον προσπαθούσαν να τις ενσωματώσουν στις ζωές τους. Οι θερμές πηγές, για παράδειγμα, που ξεπηδούσαν μετά από σεισμούς, θεωρούνταν ιερές. Οπότε, γιατί να μην χτίσουν έναν ναό δίπλα τους;
Και δεν μιλάμε για κάτι τυχαίο. Ο Ναός του Απόλλωνα στους Δελφούς καταστράφηκε το 373 π.Χ. από σεισμό και ξαναχτίστηκε… ακριβώς στο ίδιο σημείο. Τυχαίο; Δεν νομίζουμε.
Μήπως υπήρχε και κάτι… μυστικιστικό;
Σύμφωνα με αρχαίες ιστορίες, άνθρωποι απέκτησαν μαντικές ικανότητες αφού κατέβηκαν σε υπόγεια σπήλαια. Μήπως αυτά τα σπήλαια δημιουργήθηκαν από σεισμούς; Κάποιοι ειδικοί πιστεύουν πως ναι. Ίσως αυτή η επαφή με τη γη, με τα ρήγματα και την ενέργειά τους, να έδινε στους ανθρώπους μια αίσθηση σύνδεσης με το θείο.
Είναι σαν να πίστευαν ότι εκεί που η γη “ανοίγει”, εκεί υπάρχει ένα πέρασμα για να έρθουν πιο κοντά στους θεούς.
Οι αρχαίοι είχαν… στρατηγική σκέψη
Δεν λέμε ότι όλοι οι ναοί χτίστηκαν πάνω σε ρήγματα. Ούτε ότι κάθε σεισμική δραστηριότητα είχε θεϊκή σημασία. Όμως, όπως τονίζει και ο Stewart, η επανάληψη του φαινομένου δεν μπορεί να είναι απλή σύμπτωση.
Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν μια βαθύτερη κατανόηση της φύσης και φαίνεται πως έβλεπαν ακόμα και τα καταστροφικά φαινόμενα ως ευκαιρίες. Δεν φοβόντουσαν, αλλά αντίθετα εκμεταλλεύονταν τη δύναμη της φύσης για να χτίσουν κάτι ιερό και σπουδαίο.
Η σοφία του παρελθόντος μας μιλάει και σήμερα
Αν το καλοσκεφτείτε, υπάρχει ένα υπέροχο μήνυμα πίσω από αυτή την θεωρία. Οι σεισμοί είναι γεγονότα που καταστρέφουν, αλλά για τους αρχαίους Έλληνες μπορούσαν και να δημιουργήσουν.
Ίσως τελικά να είχαν δίκιο. Ίσως η δύναμη που μπορεί να ρίξει έναν ναό, να είναι η ίδια που δίνει νόημα στο να τον ξαναχτίσεις – στο ίδιο σημείο, με ακόμα μεγαλύτερη πίστη.
