Τι Συμβαίνει στο Σώμα Μας Όταν Κάνει Πολύ Κρύο;
Έχεις βρεθεί ποτέ έξω, να φυσάει παγωμένος αέρας, και να νιώθεις τα χέρια σου να “καρφώνονται”; Δεν είσαι μόνος. Το ανθρώπινο σώμα κάνει… μαγικά για να μας κρατήσει ζωντανούς όταν η θερμοκρασία πέφτει επικίνδυνα. Αλλά αυτά τα “μαγικά” έχουν και όρια. Αν δεν προσέξεις, το κρύο μπορεί να γίνει επικίνδυνο—πολύ πιο γρήγορα απ’ όσο νομίζεις.
Πώς αντιδρά το σώμα σου όταν σε πιάνει το κρύο
Μόλις βγεις στο κρύο, το σώμα σου κάνει το εξής: αρχίζει να “μαζεύει” το αίμα στο κέντρο, για να προστατέψει την καρδιά, τον εγκέφαλο και τα ζωτικά όργανα. Αυτό σημαίνει πως τα χέρια, τα πόδια, τα αυτιά και η μύτη μένουν πιο “ξεκρέμαστα” και ψύχονται πρώτα. Είναι σαν να λες στο σώμα σου: “Κράτα το βασικό, τα υπόλοιπα βλέπουμε”.
Όταν το κρύο γίνεται πραγματικά επικίνδυνο
Ας δούμε τι παθαίνει το σώμα σου όταν μείνεις στο τσουχτερό κρύο για πολύ ώρα.
Πρώτα έρχεται το τσίμπημα – και μετά ο πάγος
Αυτό που νιώθεις αρχικά είναι το “frostnip” – κοκκινίλες, τσιμπήματα και μουδιάσματα στα άκρα. Δεν είναι κάτι σοβαρό, αλλά είναι προειδοποίηση. Αν αγνοήσεις αυτά τα σημάδια, πας για “frostbite” – κυριολεκτικά, παγώνουν οι ιστοί του δέρματος. Αν τα πράγματα χειροτερέψουν, το δέρμα γίνεται άσπρο, μετά σκληρό, και στο τέλος μπορεί να μαυρίσει. Ναι, εκείνη η μαυρίλα σημαίνει νεκρός ιστός. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η αφαίρεση (ναι, όπως το φαντάζεσαι) είναι πιθανή.
Υποθερμία: Όταν το σώμα τα παρατάει
Η υποθερμία είναι η μεγάλη απειλή. Όταν η εσωτερική θερμοκρασία σου πέφτει κάτω από τους 35°C, αρχίζεις να τρέμεις, δεν μπορείς να σκεφτείς καθαρά, και νιώθεις μια ανεξήγητη κούραση. Αν συνεχιστεί, μπορεί να σταματήσεις να τρέμεις, να μην έχεις αντίληψη του τι γίνεται, και… να πέσεις σε λήθαργο. Το σώμα ουσιαστικά “σβήνει”.
Κόκκινα σπυράκια και πρησμένα πόδια; Δεν είναι απλό κρύωμα!
Αν μείνεις εκτεθειμένος στο κρύο και την υγρασία, μπορεί να εμφανιστούν chilblains – κόκκινα, φαγούρα και κάψιμο στα δάχτυλα. Και αν τα πόδια σου μένουν βρεγμένα για ώρες σε ψυχρό περιβάλλον; Καλώς ήρθες στο “trench foot”: πρήξιμο, μούδιασμα και σοβαρή ζημιά στο δέρμα και τους μυς.
Ποιες περιοχές του σώματος χτυπιούνται πρώτες
Δεν υπάρχει έκπληξη εδώ. Τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών είναι τα πρώτα που παγώνουν, επειδή το σώμα έχει τραβήξει το αίμα στο κέντρο. Η μύτη και τα αυτιά ακολουθούν. Αλλά και η αναπνοή σε παγωμένο αέρα μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στους πνεύμονες, ειδικά αν έχεις άσθμα. Και οι μύες; Παγώνουν, γίνονται άκαμπτοι, και είσαι πιο επιρρεπής σε τραυματισμούς.
Πώς να προστατευτείς όταν βγεις στο ψύχος
-
Ντύσου έξυπνα: Φόρεσε στρώσεις ρούχων που κρατούν ζεστασιά και αποβάλλουν την υγρασία. Το βαμβάκι δεν βοηθά, προτίμησε μαλλί ή συνθετικά.
-
Προστάτεψε τα άκρα: Καπέλο, γάντια, χοντρές κάλτσες και αδιάβροχα μποτάκια είναι απαραίτητα.
-
Μείνε στεγνός: Αν βραχείς, χάνεις θερμότητα με 10πλάσια ταχύτητα. Άλλαξε ρούχα αμέσως.
-
Φάε και πιες: Η τροφή δίνει ενέργεια και το νερό βοηθά στη θερμορύθμιση. Μην ξεχνάς να τρως και να ενυδατώνεσαι, ακόμα κι αν δεν πεινάς.
-
Άκου το σώμα σου: Αν νιώσεις μυρμήγκιασμα ή έντονο τρέμουλο, βρες καταφύγιο.
Τι μπορεί να σου αφήσει το κρύο… για πάντα
Ακόμα κι αν τη γλιτώσεις, το σώμα σου θυμάται. Επαναλαμβανόμενη έκθεση στο κρύο μπορεί να φέρει χρόνιο πόνο στις αρθρώσεις, ευαισθησία στο ψύχος ή ακόμα και μόνιμη βλάβη στα νεύρα. Και όσοι έχουν επιβιώσει από βαριά υποθερμία ή σοβαρό κρυοπάγημα, μπορεί να αντιμετωπίζουν προβλήματα στην κυκλοφορία ή να έχουν μόνιμη απώλεια αίσθησης σε συγκεκριμένες περιοχές.
Το να γνωρίζεις τι παθαίνει το σώμα σου στο κρύο δεν είναι απλώς επιστημονικό ενδιαφέρον – είναι θέμα επιβίωσης. Την επόμενη φορά που θα πεις “δεν πειράζει, θα βγω λίγο χωρίς μπουφάν”, ξανασκέψου το. Και μην ξεχνάς – το σώμα σου ξέρει να προστατεύεται, αλλά θέλει και τη βοήθειά σου.
