Κάποια απογεύματα, όταν τα παιδιά γυρίζουν από το σχολείο, όλοι οι γονείς ζουν το ίδιο σκηνικό. Ρωτάτε με ενθουσιασμό «πώς ήταν το σχολείο;» και η απάντηση… μονολεκτική. «Καλά». «Εντάξει». «Οκ». Κι εκεί μένει ένα κενό. Θέλετε να μάθετε κάτι πιο
Οι ειδικοί λένε ότι η λύση δεν είναι να ρωτάμε περισσότερο, αλλά να ρωτάμε… διαφορετικά. Και, πάνω απ’ όλα, να δημιουργούμε το σωστό κλίμα πριν κάνουμε οποιαδήποτε ερώτηση.
Γιατί το «πώς ήταν το σχολείο» δεν λειτουργεί
Αυτή η κλασική ερώτηση συχνά οδηγεί σε τυπικές απαντήσεις. Όχι επειδή τα παιδιά δεν θέλουν να μιλήσουν, αλλά επειδή δεν ξέρουν τι ακριβώς περιμένετε από αυτά. Η ερώτηση είναι πολύ γενική και τους φαίνεται κουραστική μετά από μια γεμάτη μέρα.
Η παιδοψυχολόγος Stevi Pucket-Perez εξηγεί ότι τα παιδιά, όταν μόλις έχουν επιστρέψει σπίτι, δεν είναι έτοιμα να κάνουν «αναλυτική ανασκόπηση» της μέρας τους. Συχνά θέλουν πρώτα να χαλαρώσουν, να φάνε, να παίξουν, να νιώσουν οικειότητα.
Αν εκείνη τη στιγμή επιμένουμε με πολλές ερωτήσεις, το παιδί κλείνεται σαν αχινός.
Το μυστικό είναι να ξεκινάτε με μια ζεστή φράση
Πριν περάσετε στις ερωτήσεις, δοκιμάστε να πείτε κάτι πιο προσωπικό, πιο ανθρώπινο. Κάτι που δείχνει ότι χαίρεστε που το βλέπετε.
Φράσεις όπως:
«Χάρηκα τόσο που γύρισες!»
«Σου έφερα το αγαπημένο σου σνακ!»
«Μου έλειψες σήμερα, πώς είσαι;»
Ακούγονται απλές, αλλά κάνουν το παιδί να αισθάνεται ασφάλεια και αποδοχή. Από εκεί και πέρα, η συζήτηση ανοίγει πιο φυσικά.
Η δύναμη των ανοιχτών ερωτήσεων
Οι ανοιχτές ερωτήσεις βοηθούν το παιδί να εκφραστεί χωρίς να νιώθει πιεσμένο. Είναι πιο συγκεκριμένες, πιο παιχνιδιάρικες και δίνουν χώρο για φυσικό διάλογο.
Παρακάτω είναι δέκα προτάσεις που μπορούν πραγματικά να αλλάξουν την καθημερινή σας επικοινωνία:
-
Τι ήταν το πιο αστείο πράγμα που συνέβη σήμερα;
-
Αν μπορούσες να ξαναζήσεις μια στιγμή της ημέρας, ποια θα ήταν;
-
Ποιος σε έκανε να χαμογελάσεις στο σχολείο;
-
Τι σε δυσκόλεψε σήμερα και πώς το αντιμετώπισες;
-
Έμαθες κάτι καινούργιο που σου άρεσε;
-
Υπήρξε κάποια στιγμή που νιώσατε περήφανοι;
-
Ποιον θα ήθελες να ευχαριστήσεις για σήμερα και γιατί;
-
Αν η μέρα σου ήταν ταινία, τι τίτλο θα είχε;
-
Ποιο παιχνίδι ή δραστηριότητα από το διάλειμμα θυμάσαι πιο έντονα;
-
Τι θα ήθελες να είναι διαφορετικό αύριο;
Αυτές οι ερωτήσεις έχουν έναν κοινό στόχο: να ανοίξουν έναν δρόμο επικοινωνίας που δεν μοιάζει με «ανάκριση».
Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για κουβέντα
Δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια, αλλά τα περισσότερα δεν μιλάνε εύκολα αμέσως μετά το σχολείο. Χρειάζονται χρόνο για να αποφορτιστούν.
Οι ειδικοί προτείνουν μερικές καλύτερες στιγμές:
– την ώρα του φαγητού
– όταν παίζετε μαζί
– πριν τον ύπνο
– κατά τη διάρκεια μιας χαλαρής δραστηριότητας (ζωγραφική, μπάνιο, βόλτα)
Σε αυτές τις στιγμές, το παιδί δεν αισθάνεται ότι «πρέπει» να μιλήσει. Η συζήτηση ρέει πιο φυσικά.
Περάστε πέρα από τις απαντήσεις – εστιάστε στη σχέση
Ακόμη κι αν δεν πάρετε αμέσως τις απαντήσεις που περιμένετε, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει πρόοδος. Η θεραπεύτρια Alejandra Galindo τονίζει πως το ουσιαστικό δεν είναι το περιεχόμενο, αλλά η αίσθηση που δημιουργείται.
Το παιδί πρέπει να νιώθει ότι:
– έχει χώρο να μιλήσει
– δεν θα κριθεί
– δεν θα το διακόψουν
– δεν θα του «λύσουν» βεβιασμένα το πρόβλημα
Αυτό που πραγματικά χρειάζεται, είναι ένας γονιός που ακούει με προσοχή. Που επιτρέπει τις παύσεις. Που αποδέχεται και τις μικρές σιωπές.
Πώς η επικοινωνία χτίζει εμπιστοσύνη
Με τον καιρό, όταν το παιδί νιώσει ότι δεν πιέζεται, θα αρχίσει να ανοίγεται περισσότερο. Και τότε, η σχέση εξελίσσεται.
Οι καθημερινές μικρές συζητήσεις χτίζουν:
– ασφάλεια
– ενσυναίσθηση
– αυτοπεποίθηση
– ειλικρίνεια
Τα παιδιά μαθαίνουν να εκφράζουν συναισθήματα, να επεξεργάζονται δυσκολίες και να ζητούν στήριξη όταν τη χρειάζονται. Η επικοινωνία μετατρέπεται σε ένα προστατευτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούν να μοιραστούν τον εσωτερικό τους κόσμο.
Το πιο σημαντικό που πρέπει να θυμάστε
Οι σωστές ερωτήσεις δεν είναι «κόλπο» ούτε τεχνική. Είναι μια αφορμή να έρθετε πιο κοντά με το παιδί σας. Να του δείξετε ότι είστε εκεί. Ότι έχετε χώρο και χρόνο γι’ αυτό, χωρίς κριτική και χωρίς πίεση.
Η καθημερινότητα μπορεί να είναι γεμάτη, αλλά με λίγη προσπάθεια, κάθε μέρα μπορεί να γίνει μια ευκαιρία για μια μικρή αλλά ουσιαστική συζήτηση.
Και τελικά, αυτό είναι που μένει: η αίσθηση ότι η οικογένεια είναι το πιο ασφαλές μέρος για να μιλήσεις, να γελάσεις, να προβληματιστείς και να είσαι ο εαυτός σου.
