Ο πάγος κρύβει μυστικά εκατομμυρίων ετών και τώρα οι επιστήμονες ετοιμάζονται να τα αποκαλύψουν. Στην Ανταρκτική, βρέθηκαν πυρήνες πάγου που πιστεύεται ότι είναι από τους αρχαιότερους στον πλανήτη, με ηλικία έως και 1,5 εκατομμύρια χρόνια. Οι ερευνητές σκοπεύουν να λιώσουν αυτούς τους πάγους για να καταγράψουν στοιχεία που θα ρίξουν φως στο κλίμα του παρελθόντος και ίσως να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα το μέλλον.
Τι ακριβώς ψάχνουν οι επιστήμονες στον πάγο
Οι πυρήνες πάγου δεν είναι απλά παγωμένα κομμάτια. Στην πραγματικότητα, είναι σαν χρονοκάψουλες που κρατούν μέσα τους σκόνη, άλγη, στάχτη και κυρίως φυσαλίδες αέρα που παγιδεύτηκαν πριν από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Αυτές οι φυσαλίδες μπορούν να δείξουν πώς ήταν η ατμόσφαιρα, ποια αέρια θερμοκηπίου κυκλοφορούσαν και σε ποιες συγκεντρώσεις. Με άλλα λόγια, ο πάγος κουβαλάει μια λεπτομερή καταγραφή της ιστορίας του πλανήτη μας.
Μια μυστηριώδης αλλαγή στο παρελθόν της Γης
Οι επιστήμονες θέλουν να απαντήσουν σε ένα μεγάλο μυστήριο: γιατί πριν περίπου 1 εκατομμύριο χρόνια οι παγετωνικοί κύκλοι της Γης άλλαξαν ξαφνικά; Μέχρι τότε, ο πλανήτης περνούσε παγετωνικές περιόδους κάθε 41.000 χρόνια. Μετά, οι κύκλοι μεγάλωσαν και επαναλαμβάνονταν κάθε 100.000 χρόνια. Η αιτία αυτής της αλλαγής παραμένει άγνωστη, αλλά πολλοί υποψιάζονται ότι έχει σχέση με το διοξείδιο του άνθρακα ή με την τροχιά της Γης γύρω από τον ήλιο. Οι νέοι πάγοι ίσως δώσουν την πιο καθαρή απάντηση που είχαμε ποτέ.
Γιατί μας αφορά σήμερα
Ίσως να αναρωτιέστε: «Και γιατί να μας νοιάζει τι έγινε πριν 1,5 εκατομμύριο χρόνια;». Η απάντηση είναι απλή. Όπως λένε οι επιστήμονες, η κατανόηση του παλιού κλίματος είναι το κλειδί για να προβλέψουμε πώς θα εξελιχθεί το σημερινό. Τότε, τα επίπεδα του CO2 ήταν πιθανότατα παρόμοια με τα σημερινά, οι πάγοι μικρότεροι και η στάθμη της θάλασσας υψηλότερη. Αν καταλάβουμε πώς αντιδρούσε το κλίμα τότε, μπορούμε να έχουμε πιο αξιόπιστα μοντέλα για το τι μας περιμένει στο μέλλον.
Το πείραμα που γίνεται μόνο σε λίγα μέρη στον κόσμο
Η διαδικασία δεν είναι απλή. Οι επιστήμονες λιώνουν τον πάγο σιγά-σιγά και αναλύουν συνεχώς τα σωματίδια και τα αέρια που απελευθερώνονται. Αυτή η μέθοδος λέγεται continuous flow analysis και ελάχιστα εργαστήρια στον κόσμο έχουν τη δυνατότητα να την κάνουν. Χρειάζεται απόλυτη ακρίβεια γιατί μιλάμε για δεδομένα που χάνονται αν δεν μετρηθούν σωστά τη στιγμή που βγαίνουν από τον πάγο.
Ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο
Το πιο συναρπαστικό σε όλη αυτή την ιστορία είναι ότι κάθε δείγμα πάγου λειτουργεί σαν μια φωτογραφία της Γης σε διαφορετική εποχή. Μπορεί να μας δείξει ποιοι άνεμοι φυσούσαν, ποια ήταν η θερμοκρασία, πόσο υψηλή ήταν η θάλασσα και ποια αέρια κυριαρχούσαν στην ατμόσφαιρα. Δεν υπάρχει άλλο μέρος στη Γη που να κρατάει τόσο μακρά καταγραφή της ατμόσφαιρας όσο η Ανταρκτική. Είναι κυριολεκτικά το αρχείο του πλανήτη.
Τι σημαίνει αυτό για όλους μας
Όσο περισσότερο μαθαίνουμε για το παρελθόν, τόσο καλύτερα μπορούμε να προετοιμαστούμε για το μέλλον. Με την κλιματική αλλαγή να επηρεάζει ήδη την καθημερινότητά μας, αυτές οι ανακαλύψεις δίνουν ελπίδα ότι μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τα «σημεία καμπής» του πλανήτη. Αν οι επιστήμονες βρουν ακριβή στοιχεία για το πώς συνδέονται τα επίπεδα CO2 με τις αλλαγές στο κλίμα, τότε ίσως έχουμε και πιο ξεκάθαρες απαντήσεις για το τι θα συμβεί αν συνεχίσουμε να ζούμε όπως σήμερα.
Ο πάγος της Ανταρκτικής δεν είναι απλώς παγωμένο νερό. Είναι το ημερολόγιο της Γης, ένα αρχείο που περιμένει να διαβαστεί. Και το καλύτερο; Κάθε κομμάτι πάγου μπορεί να μας δείξει όχι μόνο το παρελθόν, αλλά και να μας προειδοποιήσει για το μέλλον.
