Θεσσαλονίκη: Τα 2 ρέματα που «τρομάζουν» την πόλη όταν βρέχει πολύ
Όταν μιλάμε για πλημμύρες στη Θεσσαλονίκη, δεν είναι απλά σενάρια καταστροφής από ταινίες – είναι κάτι που έχει ήδη συμβεί και μπορεί να ξανασυμβεί. Και οι δύο βασικοί «ύποπτοι» έχουν όνομα: Δενδροπόταμος και Ανθεμούντας. Δύο ρέματα, δυτικά και ανατολικά αντίστοιχα, που θυμίζουν στην πόλη πόσο ευάλωτη παραμένει απέναντι στα έντονα καιρικά φαινόμενα.
Ο Δενδροπόταμος – ο πιο επικίνδυνος «γείτονας» της δυτικής Θεσσαλονίκης
Αν μένετε ή κινείστε στη δυτική πλευρά της πόλης, τότε μάλλον έχετε ακούσει – ή και δει – το ρέμα του Δενδροποτάμου όταν φουσκώνει. Μιλάμε για ένα φυσικό χείμαρρο, μήκους περίπου 25 χιλιομέτρων, που λειτουργεί σαν αγωγός για όλα τα νερά της δυτικής πλευράς. Όταν βρέχει πολύ, το νερό αυτό δεν έχει πάντα πού να πάει. Και τότε, αρχίζουν τα προβλήματα.
Δεν είναι τυχαίο ότι στην Πολίχνη, στον Ξηροπόταμο (ένα από τα παρακλάδια του Δενδροποτάμου), οι πλημμύρες είναι συχνές. Το πιο τραγικό γεγονός σημειώθηκε το 2021, όταν ένας 26χρονος άνδρας έχασε τη ζωή του, παρασυρμένος από τα νερά. Η φύση δείχνει τη δύναμή της, και η πόλη αποδεικνύεται απροστάτευτη.
Γιατί πλημμυρίζει τόσο εύκολα αυτή η πλευρά της πόλης;
Η απάντηση είναι απλή αλλά πικρή: οικιστική ασυδοσία. Χρόνια τώρα, σπίτια και καταστήματα χτίζονται πάνω σε ρέματα, αγνοώντας τους φυσικούς δρόμους του νερού. Όσο για τα έργα απορροής; Ελάχιστα και συχνά καθυστερημένα. Όταν έχεις οικοδομήσει πάνω στο φυσικό πέρασμα του νερού, τότε ό,τι τεχνικό έργο και να κάνεις, θα είναι πάντα “μπάλωμα”.
Ο Ανθεμούντας – το ρέμα που παραμονεύει στα ανατολικά
Πάμε τώρα και στην άλλη πλευρά της Θεσσαλονίκης. Ανατολικά, στον Δήμο Θέρμης, κυλά ο Ανθεμούντας. Ίσως να μην έχει προκαλέσει ακόμη σοβαρά προβλήματα, αλλά οι ειδικοί παρακολουθούν στενά την πορεία του. Το ρέμα αυτό συγκεντρώνει νερά από τον Χορτιάτη και καταλήγει κοντά στο αεροδρόμιο “Μακεδονία”.
Σε περίπτωση πολύ έντονης βροχόπτωσης, υπάρχει φόβος για πλημμυρικά φαινόμενα που θα μπορούσαν να επηρεάσουν ακόμα και τις υποδομές του αεροδρομίου. Μέχρι στιγμής, πάντως, ο Ανθεμούντας κρατά χαμηλό προφίλ. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να τον υπολογίζουμε.
Η Θεσσαλονίκη έχει γεωγραφικά «πλεονεκτήματα» – αλλά όχι αρκετά
Η αλήθεια είναι πως η γεωγραφία της πόλης βοηθάει κάπως. Η ύπαρξη φυσικών λεκανών, πρώην ελών και χειμάρρων, απορροφά μεγάλο μέρος των νερών. Όμως, όταν η βροχή ξεπερνάει τα συνηθισμένα επίπεδα, η φύση θυμάται τις παλιές της διαδρομές. Και όταν τις βρίσκει κλειστές από δρόμους, κτήρια και πεζοδρόμια, τότε απλώς ξεσπά.
Τι πήγε στραβά με τις τεχνικές μελέτες;
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της ΕΡΤ, έχει συνταχθεί τεχνική μελέτη για την αντιμετώπιση του προβλήματος, όμως δεν κατέστη δυνατό να ενταχθεί σε κάποιο ευρωπαϊκό πρόγραμμα. Γιατί; Κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα αν η πρόταση πληρούσε τις προϋποθέσεις. Το σίγουρο είναι ότι, προς το παρόν, λύση δεν υπάρχει.
Η βροχή δεν ρωτάει πριν έρθει – είναι ώρα για πράξεις
Η Θεσσαλονίκη, όπως πολλές ελληνικές πόλεις, πληρώνει το τίμημα της άναρχης δόμησης. Όσο δεν λαμβάνονται ουσιαστικά μέτρα –όχι μόνο τεχνικά, αλλά και πολιτικά– τα ρέματα θα συνεχίσουν να πλημμυρίζουν και να απειλούν ζωές και περιουσίες.
Ας μη μείνουμε με σταυρωμένα χέρια περιμένοντας την επόμενη καταιγίδα. Είναι καιρός να επανασχεδιάσουμε τη σχέση μας με τη φύση, πριν εκείνη μας το θυμίσει με τον χειρότερο τρόπο.
