Η φράση που τερματίζει έναν καβγά σε δευτερόλεπτα έχει γίνει viral τα τελευταία χρόνια, και όχι άδικα. Όλοι έχουμε βρεθεί σε στιγμές έντασης όπου τα νεύρα ανεβαίνουν, οι λέξεις βγαίνουν πιο έντονες απ’ όσο θέλουμε και στο τέλος μένει μόνο κούραση. Το πραγματικό θέμα όμως δεν είναι οι διαφωνίες – είναι απολύτως φυσιολογικές. Το θέμα είναι το πώς μπορούμε να τις σταματήσουμε προτού ξεφύγουν από τον έλεγχο.
Και εδώ μπαίνει στο παιχνίδι μια απλή αλλά απίστευτα αποτελεσματική φράση που προτείνουν ψυχολόγοι, βασισμένη στη Μη Βίαιη Επικοινωνία.
Η φράση που βοηθά να χαμηλώσουν οι τόνοι
Η «μαγική» ερώτηση είναι:
«Τι χρειάζεσαι αυτή τη στιγμή;»
Μπορεί να ακούγεται υπερβολικά απλή για να δουλέψει, αλλά λειτουργεί ακριβώς επειδή είναι απλή. Τη στιγμή που κάποιος τη λέει μέσα σε έναν καβγά, γίνεται μια ξαφνική αλλαγή στο επίκεντρο της συζήτησης. Από την επίθεση και την άμυνα, περνάμε στην ανάγκη και τη φροντίδα.
Η Αμερικανίδα ψυχολόγος δρ. Νικόλ Λε Πέρα εξηγεί ότι αυτή η ερώτηση “πατάει παύση” στο νευρικό σύστημα. Ο άλλος αναγκάζεται να σταματήσει τη συναισθηματική έκρηξη και να αναρωτηθεί: Τι νιώθω; Τι θέλω; Τι μου λείπει; Μόνο αυτή η μικρή παύση αρκεί για να πέσει η ένταση.
Γιατί αυτή η φράση λειτουργεί τόσο γρήγορα
Το μυστικό της είναι ότι δεν κατηγορεί κανέναν.
Δεν επιτίθεται.
Δεν ακυρώνει.
Αντίθετα, ανοίγει έναν χώρο για να ειπωθούν ανάγκες που κρύβονται κάτω από τον θυμό. Μπορεί ο άλλος να χρειάζεται ηρεμία. Μπορεί να θέλει αναγνώριση. Μπορεί απλώς να θέλει λίγο χρόνο. Ό,τι κι αν είναι, η στιγμή που ρωτάτε «Τι χρειάζεσαι;» δείχνει ότι είστε εκεί για να καταλάβετε, όχι για να νικήσετε.
Φράσεις που έχουν παρόμοια δύναμη
Αν θέλετε να αποφύγετε την κλιμάκωση ενός καβγά, υπάρχουν και άλλες εκφράσεις που μπορούν να βοηθήσουν με τον ίδιο τρόπο. Κάθε μία από αυτές λειτουργεί σαν μικρό “φρένο” στη σύγκρουση:
– «Θέλω να σε ακούσω. Πες μου τι σε πειράζει.»
– «Νιώθω πως πονάμε και οι δύο. Πώς μπορούμε να το λύσουμε παρέα;»
– «Μπορούμε να κάνουμε μια μικρή παύση; Θέλω να σε καταλάβω καλύτερα.»
– «Δεν είμαι απέναντί σου. Είμαι μαζί σου.»
Αυτές οι φράσεις δεν αγνοούν το πρόβλημα. Απλώς σταματούν την ένταση πριν γίνει καταιγίδα.
Πώς η μη βίαιη επικοινωνία αλλάζει τη συζήτηση
Η Μη Βίαιη Επικοινωνία, το μοντέλο του Marshall Rosenberg, βασίζεται σε τέσσερα απλά στοιχεία: παρατήρηση, συναίσθημα, ανάγκη και αίτημα.
Αυτό σημαίνει ότι αντί να πούμε «Ποτέ δεν με ακούς», λέμε:
«Όταν μιλάω και μου απαντάς απότομα, νιώθω ότι δεν με ακούς. Χρειάζομαι λίγη προσοχή και ηρεμία. Μπορείς να με ακούσεις για ένα λεπτό;»
Το αποτέλεσμα είναι τελείως διαφορετικό. Αντί να φουντώσει ο καβγάς, ανοίγει η πόρτα για να μιλήσουν και οι δύο πλευρές χωρίς άμυνες.
Η μέθοδος αυτή έχει χρησιμοποιηθεί ακόμα και σε σχολεία, φυλακές και προγράμματα ειρήνης. Αν δουλεύει εκεί, φανταστείτε πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι στο σπίτι, στη δουλειά ή στη σχέση σας.
Όταν κάποιος λέει μόνο “ΟΚ” — τι κρύβεται από πίσω
Μερικές φορές, η σύγκρουση δεν φαίνεται καν να είναι καβγάς. Μπορεί απλώς ο άλλος να πει ένα ξερό «ΟΚ». Και εκεί αρχίζουν τα ερωτηματικά.
Οι ειδικοί εξηγούν ότι αυτό συνήθως σημαίνει απόσυρση. Ο άνθρωπος δεν θέλει να συνεχίσει τη συζήτηση είτε επειδή είναι κουρασμένος, είτε επειδή δεν νιώθει ότι έχει χώρο να μιλήσει. Η ερώτηση «Τι χρειάζεσαι αυτή τη στιγμή;» μπορεί να βοηθήσει και εδώ, γιατί δείχνει ενδιαφέρον χωρίς να πιέζει.
Τι αλλάζει όταν δίνεις χώρο αντί για ένταση
Το σημαντικό είναι να θυμάστε κάτι: το να σταματήσεις έναν καβγά δεν σημαίνει ότι χάνεις. Σημαίνει ότι επιλέγεις να αλλάξεις το αποτέλεσμα.
Όταν κάποιος νιώθει ότι τον ακούτε πραγματικά, τότε χαμηλώνει αυτόματα τις άμυνες. Δεν χρειάζεται να υψώσει τη φωνή του, δεν χρειάζεται να υπερασπιστεί τη θέση του με πάθος. Νιώθει ότι μπορεί να εκφραστεί χωρίς φόβο.
Και αυτό είναι το κλειδί για να αλλάξει μια δυνατή σύγκρουση σε μια παραγωγική συζήτηση.
Μια νέα προσέγγιση στις δύσκολες στιγμές
Η ερώτηση «Τι χρειάζεσαι αυτή τη στιγμή;» δεν είναι ούτε μαγική λύση ούτε κόλπο. Είναι μια πρόσκληση. Ένας τρόπος να πείτε στον άλλο: «Σε σέβομαι και θέλω να μάθω τι συμβαίνει μέσα σου».
Και όταν το καταφέρνετε αυτό, η συζήτηση δεν τελειώνει επειδή κάποιος “υποχωρεί”. Τελειώνει επειδή και οι δύο βρίσκετε έναν πιο ήρεμο δρόμο για να συνεχίσετε.
