Συμβουλευτική Επιτροπή του Πρωθυπουργού Προτείνει Κοινωνική Εργασία Αντί για Αποβολή για τους Παραβατικούς Μαθητές: Ένα Νέο Σύστημα Πειθαρχίας στα Σχολεία
Στην προσπάθεια να βρεθούν νέες και αποτελεσματικές μέθοδοι για την αντιμετώπιση της παραβατικότητας στα σχολεία, η Συμβουλευτική Επιτροπή του Πρωθυπουργού, με επικεφαλής την Καθηγήτρια Βασιλική Αρτινοπούλου από το Παντείου Πανεπιστημίου, κατέθεσε μία προτεινόμενη στρατηγική που ανατρέπει παραδοσιακές αντιλήψεις και πρακτικές. Ο νέος αυτός σχεδιασμός υποστηρίζει την ιδέα της υποχρεωτικής κοινωνικής εργασίας για τους παραβατικούς μαθητές, ως εναλλακτική ποινή για την αποβολή, προκειμένου να ενισχυθεί η κοινωνική συνείδηση και υπευθυνότητα στους νέους, αντί να τους απομακρύνουμε από το σχολικό περιβάλλον.
Η πρόταση αυτή, η οποία παρουσιάστηκε στις 26 Μαρτίου 2025, προτάθηκε από την επιτροπή με σκοπό να προσφέρει μια πιο θετική και εκπαιδευτική προσέγγιση στα ζητήματα πειθαρχίας στα σχολεία. Η κοινωνική εργασία θα μπορούσε να περιλαμβάνει εργασίες όπως το ξεχορτάριασμα του σχολικού κήπου ή άλλες δραστηριότητες που θα προσφέρουν στους μαθητές την ευκαιρία να συνεισφέρουν ενεργά στο σχολικό τους περιβάλλον. Ειδικότερα, το Ράλλειο Γυμνάσιο Θηλέων Πειραιά, με πρωτοβουλία του Διευθυντή του, Δημήτρη Καλαϊτζίδη, είχε προτείνει παρόμοια μέτρα για την αντιμετώπιση της παραβατικότητας, με την υποστήριξη του Συλλόγου Διδασκόντων και του Μαθητικού Συμβουλίου.
Η πρόταση αυτή έρχεται ως απάντηση σε μια αυξανόμενη ανάγκη για καινοτόμες λύσεις στην εκπαίδευση, καθώς οι παραδοσιακές ποινές, όπως η αποβολή, συχνά δεν προσφέρουν την αναγκαία παιδαγωγική αξία και δεν βοηθούν τους μαθητές να κατανοήσουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Αντιθέτως, η κοινωνική εργασία ενσωματώνει την ιδέα της ευθύνης και της κοινωνικής προσφοράς, προσφέροντας στους μαθητές την ευκαιρία να επανενταχθούν στο σχολικό σύστημα με θετικό τρόπο.
Ανάγκη για Συγκρότηση Συμβουλευτικών Επιτροπών με Παιδαγωγικό Προσανατολισμό
Σύμφωνα με την πρόταση της Συμβουλευτικής Επιτροπής, το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να προσαρμοστεί στις σύγχρονες ανάγκες και συνθήκες, ενισχύοντας τη δυνατότητα των διευθυντών να αποφασίζουν για τις ποινές που επιβάλλονται στους μαθητές. Η ιδέα της κοινωνικής εργασίας ως ποινή, σύμφωνα με τα μέλη της επιτροπής, μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική από την αποβολή, γιατί επιτρέπει στους μαθητές να συμμετέχουν ενεργά στην κοινότητα του σχολείου και να κατανοήσουν τη σημασία της υπευθυνότητας.
Η πρόταση αυτή δεν είναι καινούρια και έχει δοκιμαστεί με επιτυχία σε άλλες χώρες, αν και ο τρόπος εφαρμογής της διαφέρει ανάλογα με το εκπαιδευτικό πλαίσιο. Τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής υπογραμμίζουν την ανάγκη να εφαρμοστούν μέτρα που να ενισχύουν την υπευθυνότητα και την κοινωνική ενσωμάτωση των μαθητών, χωρίς όμως να καταφεύγουμε σε αυστηρές και αναποτελεσματικές ποινές.
Ωστόσο, αυτή η πρόταση δεν έγινε δεκτή από όλους με ενθουσιασμό. Οι αντιρρήσεις από διάφορους εκπαιδευτικούς και γονείς επισημαίνουν ότι η κοινωνική εργασία ως ποινή μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην πράξη, καθώς η επίβλεψη των μαθητών κατά τη διάρκεια αυτών των εργασιών μπορεί να δημιουργήσει νέες προκλήσεις, όπως ατυχήματα ή ακόμη και περισσότερη ένταση μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών.
Αντίδραση από Εκπαιδευτικούς και Γονείς: Η Σχολική Πραγματικότητα και οι Επιπτώσεις
Η πρόταση της Συμβουλευτικής Επιτροπής προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από εκπαιδευτικούς και γονείς, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η εφαρμογή της θα μπορούσε να αποδειχθεί δύσκολη και προβληματική, ειδικά αν δεν ληφθούν υπόψη οι πραγματικές συνθήκες στα σχολεία. Για παράδειγμα, οι εκπαιδευτικοί εκφράζουν την ανησυχία τους για τη δυνατότητα αποτελεσματικής επίβλεψης των μαθητών κατά τη διάρκεια της κοινωνικής εργασίας. Ποιος θα είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια των μαθητών και για το αν θα προκληθούν ατυχήματα κατά τη διάρκεια αυτών των δραστηριοτήτων;
Ακόμη, τίθεται το ζήτημα της παρακολούθησης της κοινωνικής εργασίας. Εάν οι μαθητές αρνηθούν να εκτελέσουν τις ανατεθείσες εργασίες, τι συνέπειες θα υπάρξουν για αυτούς; Ποιος θα είναι υπεύθυνος για την εξασφάλιση ότι οι μαθητές θα ολοκληρώσουν την κοινωνική εργασία με τον σωστό τρόπο; Αυτά τα ερωτήματα υπογραμμίζουν τις δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν κατά την εφαρμογή της πρότασης.
Επιπλέον, πολλοί γονείς και εκπαιδευτικοί αναρωτιούνται αν αυτό το νέο σύστημα ποινών, με την κοινωνική εργασία ως εναλλακτική στην αποβολή, αντανακλά την πραγματικότητα των σχολείων. Τα παραδοσιακά μέτρα πειθαρχίας, όπως η αποβολή, μπορεί να είναι αυστηρά, αλλά τουλάχιστον είναι σαφή και ευκολότερα εφαρμόσιμα. Η κοινωνική εργασία, από την άλλη, μπορεί να προκαλέσει νέες προκλήσεις, καθώς δεν είναι πάντα σαφές ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια αυτής της διαδικασίας.
Η Αξία της Προληπτικής Παιδείας και οι Αντιφάσεις στην Εκπαιδευτική Πολιτική
Πέρα από τις πρακτικές δυσκολίες που ενδέχεται να προκύψουν, υπάρχει και το γενικότερο ζήτημα της προληπτικής παιδείας. Οι επικριτές αυτής της πρότασης υποστηρίζουν ότι η έμφαση πρέπει να δοθεί στην πρόληψη και όχι στη τιμωρία. Αντί να εφαρμόζονται μέτρα που ενδέχεται να μην αποδώσουν, πρέπει να δημιουργηθούν συνθήκες που θα αποτρέψουν την παραβατικότητα πριν αυτή εκδηλωθεί. Η πρόληψη, σύμφωνα με πολλούς ειδικούς, είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να μειωθούν οι προβλήματα στην σχολική κοινότητα και να αποφευχθούν οι παραβατικές συμπεριφορές.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι το εκπαιδευτικό σύστημα θα έπρεπε να επικεντρωθεί περισσότερο στη δημιουργία ενός υγιούς σχολικού περιβάλλοντος και στη σωστή καθοδήγηση των μαθητών, παρά να προχωρά σε τιμωρητικές πρακτικές που ενδέχεται να αποξενώσουν τους μαθητές από το σχολικό περιβάλλον. Η σωστή διαχείριση της σχολικής καθημερινότητας και η ενίσχυση της επικοινωνίας μεταξύ γονέων, μαθητών και δασκάλων είναι βασικά στοιχεία που πρέπει να ενισχυθούν για να δημιουργηθεί μια υγιής και υποστηρικτική εκπαιδευτική κοινότητα.
Η Κοινωνική Εργασία: Μια Εναλλακτική ή μια Επιπλέον Πρόκληση;
Η ιδέα της κοινωνικής εργασίας στα σχολεία είναι σαφώς μια καινοτόμος πρόταση, αλλά η εφαρμογή της παραμένει αβέβαιη, καθώς πολλά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα. Ενώ η προσφορά των μαθητών στην κοινότητα μπορεί να είναι ωφέλιμη και διδακτική, υπάρχουν πρακτικές δυσκολίες που σχετίζονται με τη φύση αυτών των εργασιών, την επίβλεψη, και την ασφάλεια των μαθητών. Επίσης, η ανησυχία για τη δυνατότητα πραγματικής επίτευξης των στόχων της κοινωνικής εργασίας, χωρίς να υποκαθιστά την ανάγκη για πραγματική εκπαίδευση και καθοδήγηση, είναι επίσης ένα ζήτημα που χρήζει περαιτέρω ανάλυσης.
Η πρόταση της Συμβουλευτικής Επιτροπής αναμφίβολα ανοίγει έναν διάλογο γύρω από την παιδαγωγική αξία και την εφαρμογή νέων πειθαρχικών μεθόδων. Είναι σαφές ότι χρειάζεται περισσότερος διάλογος και συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκομένων για να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων και να αποφευχθούν οποιεσδήποτε αρνητικές συνέπειες για τους μαθητές και το σχολικό σύστημα.
